نگارنده: امین فرطوسی
دکترای روابط بین الملل
همانگونه که میدانیم ۱۲ سال پیش و برای اولین، میزبانی جام جهانی فوتبال به عنوان دومین رویداد بزرگ ورزش جهان و دومین گردهمایی بزرگ ملت های مختلف ؛ به کشوری از خاورمیانه سپرده شد. قطر شبه قاره ای کوچک؛ با برنامه ریزی جامع و کامل، توانست در قدم نخست میزبانی این رقابت ها را بر عهده بگیرد و در گام های دیگر، با ساخت ۸ مجموعه ورزشی، کمپ های تمرینی و اقامتی، شهرک های توریستی و زیرساخت های حمل و نقل ، کشور خویش را به شکلی بی نظیر مهیای ورود به این عرصه ی بزرگ جهانی کند.
اهمیت جام جهانی فوتبال تنها منحصر به دنیای ورزشی نمی شود، تلاش کشورهای مختلف در اخــذ مــیزبانی این رویداد عظیم، در واقع تلاشی بلند مدت در کسب درآمدهای مختلف و معرفی ظرفیت های یک کشور است. می دانیم که تاثیرات این رویداد از بعد زمانی معطوف به زمان برگزاری نیست. از سوی دیگر هم می توان اذعان داشت که تاثیر جام جهانی فوتبال بر معادلات تجاری، سیاسی، فرهنگی و گردشگری ملت های مختلف، بیش از تاثیرات ورزشی آن است.
نمایش گسترده محصولات
از این رو و بواسطه برگزاری این رویداد مهم در همسایگی کشورمان، می شد با برنامه ریزی مناسب ، سرمایه گذای جامع و نیاز سنجی اصولی؛ در زمینه های مختلف گردشگری، اقتصادی و تجاری ، از این فرصت بهره برداری بهینه نمود. ۱۱ سال از این فرصت با کم توجهی سپری شد در حالی که می شد بواسطه مسافت اندک میان دو کشور ایران و قطر ، میشد بهره برداری کلانی از این گردهمائی بزرگ ورزش جهان کرد. کشور قطر با ۱۲ هزار کیلومتر مربع مساحت، سال آینده و به احتمال فراوان پذیرای بیش از ۲ و نیم میلیون گردشگر خواهد بود. این حجم عظیم از گردشگر در بازه زمانی یک ماهه در این مساحت محدود، فرصت هایی را به کشورهای همسایه واگذار می کند. ایران بواسطه فاصله اندک تا کشور قطر و امکان تردد راحت با این کشور، می تواند بهترین استفاده را از ظرفیت های جام جهانی ببرد. استقرار صنایع مختلف ایران در اطراف ورزشگاه های جام جهانی قطر در روزهای مسابقات و عرضه ی محصولات خود به گردشگران و شهروندان حاضر در این مکان، می تواند بازاری پر سود و پهناور را به روی محصولات ایرانی بگشاید.
دیپلماسی ایران و قطر
از نگاه سیاسی نیز، بواسطه ی روابط نزدیک کشورهای ایران و قطر نسبت به برخی دیگر از همسایگان این کشور و فضای دیپلماسی نزدیک این همسایه جنوبی مان، امکان مشارکت و بهره بردن از فرصت های جام جهانی قطر فراهم است. از این رو وعلیرغم زمان کم باقی مانده، لازم است برنامه ریزی مناسبی در جهت استفاده حداکثری از ظرفیت صورت گیرد تا بیش از این از امکان بهره گیری از این رویداد جهانی جا نمانیم. فرصتی که قطعا تا سالیان سال تکار نخواهد شد.
تامین محصولات کشاورزی
کشاورزی در کشور قطر به شکلی فراگیر و موثر وجود ندارد. امکان تولید و برداشت محصولات کشاورزی مهمی چون گندم و میوه جات در این کشور موجود نیست. این امر در کنار توان اندک دیگر همسایگان در تامین کالاهای کشاورزی، فرصتی مهم و اساسی را برای تامین تقاضای بازار قطر جهت این کالاهای مصرفی فرام می آورد. لازمه ی این امر مطالعه دقیق نیازهای بازار، تامین و عرضه ی کالاهای با کیفیت و فراهم آوردن شرایط دلخواه متقاضیان به ویژه در حوزه های بسته بندی است. با رعایت این اصول می توان به شکل وسیعی ، تامین کالاهای کشاورزی کشور قطر در زمان برگزاری جام جهانی را صورت داد.
بهره برداری از فرصت های ترانزیتی
استفاده از خطوط هوایی کشورمان، به دلایل مختلف بهایی کمتر نسبت به سایر کشورها را برای متقاضیان فراهم آورده است. تعدد پروازها در زمان برگزاری جام جهانی و سیر گردشگران از سرتاسر جهان به کشور قطر، می تواند فرصتی را در جهت کسب درامد از طریق خطوط ترانزیتی هوایی و برقراری پروازهای دو مسیره با مرکزیت کشورمان را بوجود خواهد آورد. لازم است تا خطوط هواپیمائی با مطالعه دقیق، از این فرصت جهت برقراری خطوط هوایی سایر کشورهای جهان به ایران و افزایش سفرهای هوایی به کشور قطر استفاده لازم راببرند. از سوی دیگر اما، گردشگرانی از سایر کشورها غایت و هدف خویش را حضور در این رویداد ترسیم کرده اند. بی شک شهروندان کشورهای شمالی، غربی و شرقی ما نیز این قاعده مستثنی نیستند. امکان ترانزیت زمینی این گردشگران از مسیر های مختلف به سمت بنادر جنوبی و برقراری خط دریایی از این بنادر به قطر، ایده ی مناسب در جهت جذب این گونه گردشگران به نظر میرسد. زیرا که این گونه ی ترانزیتی بی شک نسبت به خطوط هوایی، قیمتی به صرفه تر و منساب تری را پیش روی متقاضیان قرار میدهد.
بازارکالاهای مصرفی
حضور حداقل دو و نیم میلیون گردشگر در خاورمیانه در بازه زمانی یک ماهه، نیاز بازار را به کالاهای مصرفی افزایش خواهد داد. رایزنی در جهت تامین بخشی از این تقاضاها می تواند درآمدزائی هنگفتی را بوجود آورد. به توجه به فرصت کم باقی مانده، برنامه ریزی کوتاه مدت و مطالعه اجمالی از نیاز بازار، باید در دستور کار قرار گیرد.
اعزام فعالان گردشگری
اعزام گوه های فعال و متخصص حوزه ی گردشگری به کشور قطر در زمان برگزاری جام جهانی فوتبال می تواند پیامدهای مهم و تاثیر گذاری را بر حوزه ی جذب گردشگری کشورمان بوجود آورد.
کسب تجربه ی کم نظیر یک رویداد جهانی، توان توسعه ی صنعت گردشگری را بواسطه کمک از تجربه های موثر فعالان دیگر مناطق جهان و همچنین توان ایده پردازی نوین فعالان این حوزه بوجود خواهد آورد. از سوی دیگر اما با فعالین این گروه از جامعه گردشگری ایران در کشور قطر، می توان زمینه های مختلف و متنوع گردشگری ایران را به توریست های عمدتاً جوان حاضر در این فستیوال جهانی معرفی کرد. اندک تاثیر این اقدام، افزایش رغبت حضور در ایران و کسب درامد از صنعت عظیم گردشگری خواهد بود.
برگزای تورهای گسترده
نزدیکی مسافت کشور قطر، بی شک علاقه ی حضور هموطنانمان در این رویداد را بیش از دوره های قبل خواهد نمود. از سوی دیگر احتمال حضور گردشگران کشورهای همسایه و عبور زمینی از کشورمان جهت سفر به کشور قطر، نیاز ایجاد سازمان و نظم مناسب در اعزام گردشگران را بیش از پیش خواهد نمود. از این رو نیاز با ایجاد کیته ای فراگیر و تخصصی، ضمن ایجاد بستر مشارکت قعالان اقتصادی در ایجاد تورهای جام جهانی، جذب گردشگران را در طیفی وسیع و با قیمت های مناسب بوجود اوریم.
در پایان لازم است اشاره کنیم که بخش قابل توجهی از سرمایه گذاری در کشور قطر، توسط فعالان ایرانی اخذ در این کشور صورت گرفته است. لذا لازم است از این فرصت بهره لازم را برد. وجود سرمایه گذاران ایرانی در کشـــور قطر، زمینه ی عرضه ی کالاهای کشورمان را فراهـــم تر میکند. بنابراین برگزاری نشست های مناسب با این بخش از فعالان اقتصادی کشور و فراهم آوردن بستر مشــارکت فزاینده ی آنها، فرصتی در توسعه عرضه ی محصـــولات ایرانی در بازارهای قطر خواهد بود.
